រដូវវប្បធម៌លើកនេះពិសេសត្រង់ថា «ក្រុមរៀបចំកម្មវិធីសុទ្ធតែជាក្រុមការងារក្នុងស្រុក»

«និយាយទៅ អ្វីដែលធ្វើឲ្យខ្ញុំសប្បាយចិត្តនោះគឺការដែល យើងអាចផ្តល់មូលនិធិដំឡើងស្នាដៃថ្មីដើម្បីឲ្យសិល្បករជាច្រើនបានដំឡើងស្នាដៃសិល្បៈថ្មីរបស់ខ្លួន… ដែលពួកគេសុទ្ធសឹងតែជាសិល្បករដែលធ្វើការដោយមិនគិតការនឿយហត់ដើម្បីរក្សាទម្រង់សិល្បៈនានាដែលស្ទើរតែបាត់បង់ឲ្យរស់ឡើងវិញ។ ហើយកាលដែលយើងបានជួយសម្របសម្រួល នាំយកការងាររបស់ពួកគាត់មកកាន់ឆាកសម្តែងនេះ គឺជាអ្វីដែលខ្ញុំរីករាយបំផុត»
ប៊ននឹម មីលីយ៉ា អ្នកទទួលអាហារូបករណ៍ទស្សនកម្មវិធីសិល្បៈ

កាលពីដើមខែកុម្ភៈ នៅពេលកម្មវិធីរដូវវប្បធម៌ឆ្នាំ ២០២៣ ចាប់ផ្តើមលេចចេញជារូបរាង ទស្សនិកជន ទាំងក្មេងចាស់ប្រុសស្រី រាប់រយនាក់ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និងតាមបណ្តាខេត្តនានា និងទស្សនិកជនអន្តរជាតិដែលរស់នៅកម្ពុជា បានមកជួបជុំគ្នាដើម្បីស្វែងយល់រឿងរ៉ាវនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជាតាមរយៈផ្ទាំងសិល្បៈទស្សនីយភាព សិក្ខាសាលា វេទិពិភាក្សា និងកម្មវិធីផ្សេងៗជាច្រើនទៀត។ កម្មវិធីរដូវវប្បធម៌ឆ្នាំនេះបាននាំមកនូវប្រធានបទសំខាន់មួយគឺ៖ «តែឯង តែយើង» ដែលបង្ហាញនូវអំណរសាទរទៅដល់ភាពជាបុគ្គលរបស់មនុស្សម្នាក់ ក៏ដូចជាសាទរដល់ទៅដល់ភាពចម្រុះរបស់ក្រុមមនុស្សរស់នៅក្នុងសហគមន៍មួយ ឬច្រើនផងដែរ។

សយ ច័ន្ទបូរី ជាអ្នករចនាកម្មវិធីរដូវវប្បធម៌ឆ្នាំ ២០២៣ មួយរូបក្នុងចំណោមអ្នករចនាកម្មវិធីបីរូបបាននិយាយថា៖

«សិល្បករ ទាំងអស់មានលក្ខណៈពិសេសៗរៀងខ្លួន។ គាត់មានភាពល្អឯក របស់គាត់ក្នុងការបង្កើតសិល្បៈក្រោមមូលបទមួយនេះដែលបង្ហាញពីភាពចម្រុះផង និងភាពជាបុគ្គលផង។ ពួកគាត់ដំឡើងស្នាដៃដែលបង្ហាញអំពីមូលបទយើងទៅតាមការយល់ឃើញរៀងៗខ្លួន របស់ពួកគាត់… ប៉ុន្តែស្នាដៃសិល្បៈមួយៗហ្នឹងមានអត្ថន័យរួមមួយ។ ដូច្នេះធ្វើឲ្យស្នាដៃទាំងអស់ហ្នឹងមើលទៅមានសោភ័ណមែនទែន ហើយមិនមែនធ្វើសម្រាប់តម្រូវតាមការកំណត់យើងសុទ្ធសាធនោះទេ ប៉ុន្តែធ្វើដើម្បីបង្ហាញគំនិតផ្ទាល់ខ្លួនគាត់ និងដើម្បីទស្សនិកជនគាត់។

«បើសម្រាប់ខ្ញុំ អ្នកមិនបានទៅមើលគឺនឹងស្តាយមែនទែន»។ សយ ច័ន្ទបូរី

កម្មវិធីរដូវវប្បធម៌ដែលបង្កើតឡើងដោយសិល្បៈខ្មែរអមតៈបានក្លាយជាវេទិកាដំបូងគេ និងពិសេសមួយដែលធ្វើឡើងជាប្រចាំឆ្នាំ។ ជាទីកន្លែងដែល សិល្បករ និងប្រតិបត្តិករសិល្បៈបានជួបជុំគ្នាបង្ហាញពីរឿងរ៉ាវ បញ្ចេញមតិ គំនិត និងសំឡេង របស់ពួកគេស្របតាមបរិបទសង្គមបច្ចុប្បន្ននៅកម្ពុជា។ ការបង្ហាញពីរឿងរ៉ាវ និងបញ្ចេញសំឡេងទាំងនេះធ្វើឡើងតាមរយៈការបង្កើតស្នាដៃថ្មី និងកម្មវិធីសិល្បៈថ្មីៗជាច្រើនទៀត។ ទន្ទឹមនឹងគ្នានោះដែរ កម្មវិធីរដូវវប្បធម៌ក៏លើកទឹកចិត្ត និងបើកឲ្យមានការជជែកវែកញែក និងគិតគូរពិចារណាស៊ីជម្រៅ ពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន ដែលមានទស្សនវិស័យចម្រុះ ពិសេសពីអ្នកដែលស្រលាញ់គាំទ្រវិស័យសិល្បៈ។

នៅក្នុងអំឡុងខែកុម្ភៈ កម្មវិធីសិល្បៈចំនួន១៩ ត្រូវបានរៀបចំឡើង និងបង្ហាញជូនទស្សនិកជននៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ក្នុងនោះរួមមានរបាំសហសម័យ តន្ត្រីសហសម័យ ល្ខោនបុរាណ ល្ខោននិយាយ ល្ខោនអាន ស្នាដៃបែបឌីជីថល ព្រមទាំងកម្មវិធីចែករំលែកចំនេះដឹងមួយចំនួនទៀតដែលឆ្លុះបញ្ចាំងបរិបទសង្គមខ្មែរ សព្វថ្ងៃ ដូចជាកម្មវិធីអំណាន អក្សរសិល្ប៍ច្នៃប្រតិដ្ឋ បថកថា ល្ខោនវេទិកា សិក្ខាសាលា និងវេទិកាពិភាក្សាជាដើម។

«និយាយរួមទៅ វាដូចសុបិន្តក្លាយជាការពិតអញ្ចឹង»។ ប៊ននឹម មីលីយ៉ា

ប៊ននឹម មីលីយ៉ា បានលើកឡើងយ៉ាងដូចនេះ នៅពេលដែលកញ្ញាបានសរុបការងារពេញមួយឆ្នាំដែលក្រុមការងារបានឆ្លងកាត់ តាំងពីពេលសិក្សាចំណេះដឹងជាទ្រឹស្តីក្នុងការរចនាកម្មវិធី រហូតដល់ពេលអនុវត្តការងារជាក់ស្តែង។

បន្ទាប់ពីរៀបចំកម្មវិធីរដូវវប្បធម៌នេះជិតរួចរាល់ មីលីយ៉ា និយាយថាក្រុមការងារបានស្វែងយល់ពីសហគមន៍ខ្លួនកាន់តែច្បាស់ ដោយសារកន្លងមកក្នុងអំឡុងរៀបចំកម្មវិធីពួកគេបានកសាងបណ្តាញជាមួយសិល្បករជាច្រើន ធ្វើការស្រាវជ្រាវជាច្រើន និងបង្កើនជំនាញទំនាក់ទំនង។

ប៊ននឹម មីលីយ៉ា និយាយថា៖ «ដូច្នេះហើយ ចំណេះដឹងទាំងអស់នោះមិនមែនស្ថិតនៅតែក្នុងការគិតរបស់យើងទៀតទេ ប៉ុន្តែវាបានលេចចេញរូបរាងមកជាការពិត ហើយទីបំផុតយើងអាចមើលឃើញការងារទាំងនេះបានដោយផ្ទាល់ភ្នែក ហើយវាត្រូវបានបង្ហាញទៅកាន់អ្នកទស្សនាជាច្រើនរយនាក់»។

កម្មវិធីរដូវវប្បធម៌ក៏បានគាស់រំលើងនូវផ្ទាំងទស្សនីយភាពសិល្បៈសម្តែងដ៏កម្រ និងសិល្បៈបុរាណដែលពីមុនមកមិនសូវបានសាធារណជនចាប់អារម្មណ៍ ហើយសិល្បករទាំងនោះមិនសូវបានសម្តែងជាសាធារណជាញឹកញាប់ទេ។ មីលីយ៉ា លើកឡើងថា៖ «និយាយទៅ អ្វីដែលធ្វើឲ្យខ្ញុំសប្បាយចិត្តនោះគឺការដែល យើងអាចផ្តល់មូលនិធិដំឡើងស្នាដៃថ្មីដើម្បីឲ្យសិល្បករជាច្រើនបានដំឡើងស្នាដៃសិល្បៈថ្មីរបស់ខ្លួន …ដែលពួកគេសុទ្ធសឹងតែជាសិល្បករដែលធ្វើការដោយមិនគិតការនឿយហត់ដើម្បីរក្សាទម្រង់សិល្បៈនានាដែលស្ទើរតែបាត់បង់ឲ្យរស់ឡើងវិញ។ ហើយកាលដែលយើងបានជួយសម្របសម្រួល នាំយកការងាររបស់ពួកគាត់មកកាន់ឆាកសម្តែងនេះ គឺជាអ្វីដែលខ្ញុំរីករាយបំផុត»។

ស្វែងយល់ដោយត្រិះរិះពិចារណា និងបង្កប់ដោយភាពស៊ីជម្រៅ អប់រំ និងពញ្ញាក់ស្មារតី ក៏ប៉ុន្តែផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងអារម្មណ៍កម្សាន្តសប្បាយភាពរីករាយ។ នេះគឺជាបរិយាកាសក្នុងកម្មវិធីរដូវវប្បធម៌ ដែល សេរី វណ្ណកុសន អ្នករចនាកម្មវិធីមួយរូបទៀត បានរៀបរាប់។

សម្រាប់ កុសន កម្មវិធីរដូវវប្បធម៌នេះបានផ្លាស់ប្តូរទស្សនៈរបស់កញ្ញាយ៉ាងខ្លាំង។

«ដំបូងខ្ញុំគិតថា យុវវ័យក្មេងៗ គេប្រហែលជាមិនចាប់អារម្មណ៍លើរបាំ ប្រពៃណីប៉ុន្មានទេ ប៉ុន្តែតាមការពិតការសម្តែងដូចជាល្ខោនបុរាណ លិនថោងជាដើម ទទួលបានមតិវិជ្ជមានយ៉ាងច្រើនពីទស្សនិកជនវ័យក្មេងដែលសុទ្ធសឹងជាយុវជន»។
សេរី វណ្ណកុសន

កុសន យល់ឃើញថា កម្ពុជាមានអ្នកនិពន្ធជាច្រើនដែលមានទេពកោសល្យ ប៉ុន្តែមិនទាន់ត្រូវបានបង្ហាញមុខ ដែលពួកគេដូចជាជាពេជ្រដែលមិនទាន់ច្នៃ។

កុសន ៖ «ហើយអ្វីដែលថ្មីសម្រាប់ខ្ញុំនោះគឺ កម្មវិធីល្ខោនអាន និងអក្សរសិល្ប៍ច្នៃប្រតិដ្ឋ។ ខ្ញុំបានរៀនសូត្រអំពីទម្រង់មួយដែលថ្មី អំពីភាពច្នៃប្រតិដ្ឋរបស់ពួកគាត់។ អ្នកនិពន្ធគាត់ពូកែមែនទែន គ្រាន់តែយើងស្តាប់ការអានរបស់តួអង្គ ប៉ុន្តែយើងដូចបានមើលឃើញទិដ្ឋភាពពិតរបស់ពួកគាត់ទៅតាមសាច់រឿង… ដែលកាលពីមុនខ្ញុំធ្លាប់តែគិតថាតែកាលណាអាន គឺយើងគ្រាន់តែមើលអត្ថបទហើយអាន។ ប៉ុន្តែ ទម្រង់ថ្មីនេះ តួអង្គទោះជាមានកាយវិការតិចមែន ប៉ុន្តែទស្សនិកជនចាប់អារម្មណ៍ដោយគាត់លើកឡើងថា តាមរយៈសំណេររឿងហ្នឹងគាត់អាចមើលឃើញអីផ្សេងៗ អញ្ចឹងខ្ញុំពិតជាសរសើរអ្នកនិពន្ធដែរ ហើយខ្ញុំគិតថាវាជួយលើកកម្ពស់ការតែងនិពន្ធ»។

បើទោះបី សិល្បៈខ្មែរអមតៈ ធ្លាប់បានលើកយកប្រធានបទអំពី «អត្តសញ្ញាណ» មកជជែកដេញដោលពិភាក្សានៅក្នុងកម្មវិធីរដូវវប្បធម៌ពីមុនៗក៏ដោយ លោក ភូ ស្សង់បាទីស្ត៍ គ្រូបង្កោលកម្មវិធីអាហារូបករណ៍ «ទស្សនកម្មវិធីសិល្បៈ»និយាយថា ឆ្នាំនេះគឺខុសប្លែកខ្លាំងពីឆ្នាំមុន។

ខុសប្លែក ដោយសារតែឆ្នាំនេះការជ្រើសរើសមូលបទចេញពីគំនិតរួមគ្នារបស់ក្រុមសិក្ខាកាមដែលបានទទួលការបណ្តុះបណ្តាលពីជំនាញរចនាកម្មវិធីសិល្បៈរបស់សិល្បៈខ្មែរអមតៈ។ ពួកគេមានសំនួរជាច្រើនអំពីភាពជាបុគ្គលមួយៗដែលរស់នៅសង្គម ហើយថាតើយើងជាបុគ្គលម្នាក់ៗអាចបញ្ចេញសំឡេងរបស់ពួកយើងរបៀបណា ដែលអាចឲ្យយើង នៅតែអាចបង្ហាញអំពីការផ្សារភ្ជាប់ខ្លួននៅក្នុងសង្គមតែមួយ។

«នៅទីបំផុត ខ្ញុំយល់ថាយើងបានបំពេញបេសកកម្មរបស់យើងបានដោយជោគជ័យ គឺយើងបានរៀបចំកម្មវិធីរដូវវប្បធម៌មួយដែលប្រកបដោយគុណភាព ដែលមានការគិតយ៉ាងជ្រៅជ្រះល្អិតល្អន់អំពីខ្លឹមសារ និងអត្ថន័យនៃកម្មវិធី ដំណើរការនៃកម្មវិធីរលូន និងការជ្រើសរើសអ្នកចូលរួម មិនថាតែសិល្បករនោះទេ ប៉ុន្តែទាំងវាគ្មិនដែលចូលរួមការជជែកពិភាក្សា និងសិក្ខាសាលាផងដែរគឺល្អ»។
លោក ភូ ស្សង់បាទីស្ត៍

លោកបាននិយាយដែរថា៖ «និយាយតាមត្រង់ទៅ ដំបូងខ្ញុំក៏ខ្លាចបន្តិចដែរ ព្រោះវាមានការងារច្រើនណាស់ត្រូវធ្វើក្នុងនាមជាអ្នករចនាកម្មវិធីពិព័រណ៍សិល្បៈវ័យក្មេង និងថ្មីថ្មោង។ ហើយក្នុងរដូវវប្បធម៌នេះមានកម្មវិធីជាច្រើនរាប់ទាំងសិល្បៈសម្តែង ល្ខោន សិក្ខាសាលា ការផ្តល់ជំនួយដល់សិល្បករតម្លើងកម្មវិធីជាដើម ។ល។ វាច្រើនមែនទែន បើទោះបីជា សម្រាប់យើងជាអ្នកជំនាញក៏ដោយចុះ។ អញ្ចឹងយើងស្រមៃមើលន៍ ទម្រាំអ្នកដែលមិនធ្លាប់ធ្វើវាពីមុនមក។ វាពិតជាលើសលុបបន្តិចហើយ។ ដំបូងខ្ញុំចេះតែបារម្ភខ្លះៗ ដែរថា៖ អូ! តើយើងចង់បានលទ្ធផលធំធេងចេញពីការងារដំបូងរបស់ពួកគាត់ ឬយ៉ាងណា? ប៉ុន្តែក្រោយមកយើងបានឃើញលទ្ធផល ខ្ញុំបានឃើញរូបភាព និងវីដេអូជាច្រើន ហើយខ្ញុំគិតថា៖ អូ! ពួកគេធ្វើបានល្អណាស់»។

បូរី បាននិយាយដែរថា ក្រុមការងារ «រីកសាយ» បានជួយពួកគេជាច្រើនសហការក្នុងការងារផ្សព្វផ្សាយកម្មវិធីសិល្បៈនានានៃរដូវវប្បធម៌ដើម្បីឲ្យទៅដល់ទស្សនិកជន និងជាដៃគូផលិត និងចងក្រងស្នាដៃសិល្បករយ៉ាងសកម្មនៅពីក្រោយកម្មវិធីរដូវវប្បធម៌។ បូរីថា៖ «ក្រុមរៀបចំកម្មវិធីពួកយើងសុទ្ធតែជាក្រុមការងារ local»។

ឡោ វុទ្ធី ជាប្រធានរបស់ «រីកសាយ» និងជាអ្នកគ្រប់គ្រងការផលិត និងផ្សព្វផ្សាយរដូវវប្បធម៌ បាននិយាយថា នេះជាលើកទីមួយដែល លោកបានចូលរួមក្នុងកម្មវិធីរដូវវប្បធម៌។

ឡោ វុទ្ធី ៖ «នៅពេលខ្ញុំគ្រប់គ្រងផ្នែកផលិតនៅកម្មវិធីរដូវវប្បធម៌នេះ ខ្ញុំមានឱកាសទស្សនាគ្រប់កម្មវិធី និងគ្រប់ទម្រង់សិល្បៈ។ ប្រធានបទល្អ ហើយពាក់ព័ន្ធទៅនឹងបញ្ហាដែលជជែកពិភាក្សានៅក្នុងសង្គមយើងនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍នឹងការសម្តែងល្ខោនបុរាណវត្តកៀនស្វាយក្រៅដែលខ្ញុំឃើញថាទម្រ់នេះស្ទើរតែត្រូវបានគេបំភ្លេចទៅហើយ។ ការសម្តែងរបស់ពួកគាត់គឺប្លែកពីគេ ខុសពីយីកេ និងខុសពីល្ខោនខោល។ ចាប់តាំងពីខ្ញុំធ្លាប់គ្រប់គ្រងកម្មវិធីសិល្បៈជាច្រើនកន្លងមក ខ្ញុំមិនដែលបានឃើញទម្រង់សិល្បៈសម្តែងបែបនេះពីមុនមកទេ ហើយខ្ញុំគិតថាវាល្អណាស់ដែលអ្នកសម្តែងអាចធ្វើឲ្យទស្សនិកជនទាំងក្មេងទាំងចាស់ចាប់អារម្មណ៍»។

នៅខែមីនានេះ កម្មវិធីរដូវវប្បធម៌បានធ្វើដំណើរទៅកាន់ខេត្តចំនួន៤ រួមមាន ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ខេត្តកំពង់ធំ ខេត្តប៉ៃលិន និងខេត្តព្រះវិហារ ដែលយើងនឹងទៅដល់សហគមន៍ចំនួន១២។

រដូវវប្បធម៌ឆ្នាំ២០២៣ ក្រោមមូលបទ «តែឯង តែយើង» ត្រូវបានរចនាឡើងដោយសិក្ខាមចំនួន៣នាក់ ដែលបានទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលគ្រប់ជ្រុងជ្រោយអំពីជំនាញរៀបចំកម្មវិធី ក្រោមកម្មវិធីអាហារូបករណ៍ទស្សនកម្មវិធីសិល្បៈ គាំទ្រដោយ សិល្បៈខ្មែរអមតៈ ។